Asgarî geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî ücretin yıllık brüt tutarına; * Mükellefin kendisi için % 50’si, *Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10’u, *Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5’i *Diğer çocuklar için % 5’i olmak üzere ücretlinin şahsi ve medeni durumu dikkate alınarak hesaplanan indirim oranlarının uygulanması sonucu bulunacak matrahın, gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine karşılık gelen %15’lik oranla çarpımı suretiyle bulunan tutarın 12’ye bölünmesi sonucu her aya isabet eden tutar hesaplanır. Hesaplanan bu tutar ise ödenecek vergiden mahsup edilir.
Mükellefler geçici vergiye tabi kazançların tespitinde, söz konusu kazançlarını yıllık beyanname ile beyan etmeleri halinde yararlanabilecekleri tüm indirim ve istisnaları dikkate alabileceklerdir. İndirim ve istisnalardan yararlanma durumu belirli şartlara bağlanmış ise, bu şartların yerine getirilip getirilmediği ilgili geçici vergi döneminin son günündeki duruma göre belirlenecektir.
Beyan edilmesi gereken geçici verginin %10’unu aşan oranda eksik beyan edilmesi durumunda, aşan kısım için vergi ziyaı cezası ile gecikme faizi uygulanacaktır. %10’luk yanılma payının, beyan edilmesi gereken (beyan edilmiş olan değil) geçici vergi matrahı üzerinden hesaplanması gerekmektedir. Geçici vergi beyannamelerinde matrah beyan etmeyen mükellefler için beyan edilmesi gereken vergi matrahının %10’u kadar bir yanılma payı söz konusu olacak, geçici vergi beyannamesi vermeyen mükellefler için ise yanılma payı uygulanmayacaktır. Örnek : Bayan (A)’nın 2002 Ocak- Mart vergilendirme dönemi geçici vergiye ilişkin beyanı 2 milyar liradır. Yapılan inceleme sonucunda Bayan (A)’nın ilgili dönem kazancının 8 milyar lira olduğu tespit edilmiştir. Beyan edilmesi gereken geçici vergi matrahı : 8.000.000.000.TL Beyan edilen geçici vergi matrahı : 2.000.000.000.TL Yanılma payı tutarı (8.000.000.000 x %10) : 800.000.000.TL Yanılma payı sonrası kalan tutar : 7.200.000.000.TL Mükellef (A)’nın beyanı 7.200.000.000.TL veya aşan bir miktar olsaydı, herhangi bir işlem yapılmayacaktı. Mükellef 2 milyar beyan ettiği ve bu tutar %10 luk yanılma payını aştığı için gecikme faizli ve cezalı tarhiyat yapılacaktır.
Geçici vergi, gelir (ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı) ve kurumlar vergisi mükelleflerinin cari vergilendirme dönemlerinin gelir ve kurumlar vergisine mahsuben üçer aylık kazançları üzerinden hesaplanarak ödenen bir peşin vergi uygulamasıdır.
Dönemi Beyan Zamanı Ödeme Zamanı 1. Geçici Vergilendirme Dönemi (Ocak-Şubat-Mart Dönemi) 14 Mayıs 17 Mayıs 2. Geçici Vergilendirme Dönemi (Nisan-Mayıs-Haziran Dönemi) 14 Ağustos 17 Ağustos 3. Geçici Vergilendirme Dönemi (Temmuz-Ağustos-Eylül Dönemi) 14 Kasım 17 Kasım 4. Geçici Vergilendirme Dönemi (Ekim-Kasım-Aralık Dönemi) 14 Şubat 17 Şubat
Tam otomasyona geçmiş vergi dairelerinden şifre alan kullanıcılar; aktif büyüklükleri veya net satış hasılatları belirli bir tutarın üzerinde olması sebebiyle beyannamelerini meslek mensubuna imzalatmak zorunluluğu bulunmayan mükellefler ile bağımsız çalışan serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirlerdir.
7.6.2005 tarih ve 5362 sayılı Kanunun 76 ncı maddesi ile 17.7.1964 tarihli ve 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanunu yürürlükten kaldırılmış, diğer kanunlarda, 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanununa yapılmış olan atıfların da bu Kanuna yapılmış sayılacağı hükme bağlanmıştır. 5362 sayılı Kanunun 65 inci maddesinde, “ Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının, kuruluş amaçlarını gerçekleştirmek ve bu amaçlarına uygun olarak kullanılmak üzere iktisap ettikleri ve edecekleri gayrimenkuller ile bu kuruluşların görevleri dolayısıyla elde ettikleri gelirler, katma değer vergisi ve emlak vergisi hariç her türlü vergi, resim ve harçtan müstesnadır.” hükmü yer almaktadır. Buna göre, vergi uygulamalarında dernek olarak kabul edilen Odaların yukarıda belirtilen maddede yer alan gelirleri kurumlar vergisine tabi değildir. Ancak, anılan Odaların ticari, sınai veya zirai alanda devamlı olarak faaliyette bulunmaları durumunda oluşacak iktisadi işletme dolayısıyla kurumlar vergisine tabi tutulmaları gerekmektedir. (5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu (1/ç))